Przełęcz Hutniańska i okolice. Gotowy plan na jednodniową wycieczkę
Beskid Niski to kraina o niepowtarzalnym klimacie, gdzie łagodne, zalesione grzbiety skrywają opowieści o minionych czasach. Wędrówka po tutejszych szlakach to nie tylko kontakt z dziką przyrodą, ale również podróż w głąb złożonej historii regionu. Centralnym punktem, z którego można rozpocząć tę eksplorację, jest właśnie Przełęcz Hutniańska – miejsce, gdzie wszystkie te wątki zbiegają się w jednym punkcie startowym.
Przełęcz Hutniańska – położenie i charakterystyka
Przełęcz Hutniańska znajduje się na wysokości 645 m n.p.m. w zachodniej części Beskidu Niskiego, w paśmie zwanym Górami Hańczowskimi. Stanowi ona wyraźne obniżenie terenu pomiędzy potężnym masywem Ostrego Wierchu (938 m n.p.m.) od południowego zachodu a grzbietem Bzianego (740 m n.p.m.) po stronie północno-wschodniej. Jej nazwa wywodzi się od pobliskiej Huty Wysowskiej, z którą od wieków stanowiła naturalne połączenie. Siodło przełęczy pokrywają malownicze, rozległe łąki i pastwiska, które obecnie powoli zarastają, dodając miejscu dzikiego charakteru. Przez sam środek tego miejsca przebiega niebieski szlak turystyczny.
Może Cię także zainteresować:
Jak zaplanować wycieczkę i co spakować?
Dojazd na Przełęcz Hutniańską jest możliwy na kilka sposobów:
- od strony południowej, z uzdrowiska Wysowa-Zdrój przez Hutę Wysowską, na samą przełęcz prowadzi wąska droga asfaltowa;
- od strony północnej, z doliny wsi Ropki, na przełęcz wiedzie już tylko polna, a miejscami szutrowa droga.
Na przełęczy nie ma żadnej infrastruktury turystycznej – brak tu schroniska czy punktu gastronomicznego, znajduje się jedynie kilka drewnianych ław. Należy więc zabrać ze sobą cały prowiant i odpowiednią ilość wody. Niezbędne będą wygodne buty trekkingowe, szczególnie jeśli planuje się zejście w kierunku Ropek.
Gotowy plan trasy – pętla z Wysowej-Zdroju przez Ropki
Proponowana jednodniowa wycieczka to pętla, którą najlepiej rozpocząć w Wysowej-Zdroju. Samochód można zostawić w centrum uzdrowiska i ruszyć niebieskim szlakiem w kierunku Huty Wysowskiej. Początkowo trasa wiedzie asfaltem przez malownicze tereny dawnej wsi, która była lokalnym ośrodkiem hutnictwa szkła. Droga łagodnie wznosi się, by na ostatnim odcinku piąć się nieco stromiej aż do siodła Przełęczy Hutniańskiej. Ten fragment trasy to około godzina spokojnego marszu, podczas którego można podziwiać zmieniający się krajobraz i poczuć klimat Beskidu Niskiego. To idealny wariant dla osób szukających łatwo dostępnego celu.
Dotarcie na Przełęcz Hutniańską nagradza wędrowców jedną z najpiękniejszych panoram w tej części Beskidu Niskiego. Rozległe łąki tworzą otwartą przestrzeń, z której roztaczają się widoki w kilku kierunkach. Patrząc na wschód, podziwiać można dolinę Wysowej-Zdroju z charakterystycznymi masywami Koziego Żebra i Jaworzyny Konieczniańskiej. W kierunku przeciwnym, na północ, wzrok sięga w głąb doliny, w której ukryta jest wieś Ropki. Panoramę z tej strony zamykają zalesione wzgórza Białej Skały. Miejsce to, z drewnianymi ławami i wszechobecną ciszą, zachęca do dłuższego odpoczynku.
Zejście do Ropek i odkrywanie śladów przeszłości
Z Przełęczy Hutniańskiej niebieski szlak sprowadza w dół, do doliny wsi Ropki. Asfalt się kończy, a trasa zmienia się w polną drogę, która wije się wśród pastwisk i zdziczałych sadów. To najbardziej klimatyczny odcinek wycieczki, pozwalający poczuć atmosferę odosobnienia. Zejście jest łagodne i zajmuje około 30-40 minut. Po drodze mija się pojedyncze, odrestaurowane chyże łemkowskie oraz nowoczesne domy letniskowe, które tworzą unikalną mozaikę architektoniczną. Spacer przez Ropki to jak podróż w czasie, do krainy, która niemal zniknęła z map, a teraz powoli odradza się jako oaza spokoju.
Ropki, założone w 1581 roku, były niegdyś dużą i prężnie działającą wsią łemkowską, liczącą przed II wojną światową około 60 gospodarstw. Zabudowania ciągnęły się aż pod samą Przełęcz Hutniańską. Dramatyczny kres istnienia wsi przyniosły wysiedlenia ludności łemkowskiej w ramach Akcji „Wisła” w 1947 roku. Przez wiele lat Ropki były całkowicie opuszczone i zdziczałe. Dopiero po latach zaczęli tu wracać nowi osadnicy, artyści i osoby szukające ucieczki od cywilizacji. Dziś to urokliwa miejscowość letniskowa z kilkoma gospodarstwami agroturystycznymi, zachowująca swój unikalny, melancholijny charakter.
Może Cię także zainteresować:
Kontekst przyrodniczy i historyczny regionu okolic Przełęczy Hańczowskiej
Góry Hańczowskie, w których leży Przełęcz Hutniańska, stanowią najwyższą, południowo-zachodnią część Beskidu Niskiego. Region ten charakteryzuje się unikalną budową geologiczną, określaną mianem Hańczowskich Gór Rusztowych. Tworzy je szereg równoległych, długich na kilka kilometrów grzbietów, zbudowanych ze skał osadowych zwanych fliszem karpackim. Grzbiety te, ciągnące się z północnego zachodu na południowy wschód, pooddzielane są szerokimi dolinami, tworząc charakterystyczny, falujący krajobraz. Tutejsze lasy, głównie buczyna karpacka, są ostoją dla wielu gatunków dzikich zwierząt.
Zrozumienie krajobrazu okolic Przełęczy Hutniańskiej jest niemożliwe bez poznania historii Łemków – grupy etnicznej o korzeniach rusińsko-wołoskich, która przez wieki zamieszkiwała te tereny. To oni ukształtowali tutejszy krajobraz kulturowy, budując drewniane cerkwie, zakładając wsie o charakterystycznym, łańcuchowym układzie i prowadząc gospodarkę pasterską na górskich stokach. Tragiczne wysiedlenia po II wojnie światowej doprowadziły do wyludnienia i zniszczenia wielu wsi. Dziś ślady ich obecności to opuszczone doliny, zdziczałe sady, przydrożne krzyże i nieliczne ocalałe świątynie, które stanowią niemy testament bogatej przeszłości regionu.
