Dziamera – nieznane wzniesienie Beskidu Niskiego. Czy można tu dotrzeć?
Dziamera to jeden z najbardziej zagadkowych szczytów Beskidu Niskiego. Ten zalesiony masyw ukrywa jednak historię dawnych mieszkańców tego regionu – jego zbocza służyły między innymi jako pastwiska. Czy można dotrzeć na szczyt bez oficjalnych szlaków turystycznych?
Położenie i charakterystyka Dziamery w Beskidzie Niskim
Dziamera wznosi się na wysokość 757 m n.p.m. w centralnej części Pasma Magurskiego. Szczyt położony jest na południowy zachód od wsi Bartne oraz północny wschód od miejscowości Pętna. Wzniesienie stanowi ważny punkt orientacyjny w tej części Beskidu Niskiego, choć pozostaje ukryte pod gęstym lasem. Masyw charakteryzuje się łagodnymi stokami typowymi dla tego regionu górskiego.
Północny wierzchołek Dziamery osiąga wysokość 747 m n.pm. i pełni funkcję zwornika dla dwóch ramion górskich. Ramię zachodnie łączy szczyt z Zawierszą (669 m n.p.m.) oraz Kornutą (677 m n.p.m.). Ramię wschodnie prowadzi w kierunku Ostrej Góry (759 m n.p.m.) i Holi (660 m n.p.m.). Dolina potoku Wołosiec rozdziela te dwa górskie grzbiety, tworząc naturalną granicę pomiędzy wzniesieniami.
Może Cię także zainteresować:
Dostępność szczytu bez oznaczonych szlaków turystycznych
Dziamera należy do grupy szczytów niedostępnych dla typowego turysty górskiego. Na wzniesienie nie prowadzi żaden oficjalny szlak turystyczny. Brak oznakowanych tras sprawia, że dotarcie do celu wymaga doświadczenia w poruszaniu się po bezdrożach górskich. Turyści planujący eksplorację tego obszaru muszą polegać na własnych umiejętnościach orientacyjnych oraz znajomości terenu.
Obecnie szczyt jest pozbawiony widoków ze względu na gęste zalesienie. Masyw charakteryzuje się trudną orientacją, co dodatkowo utrudnia nawigację. Poruszanie się po stokach Dziamery wymaga szczególnej ostrożności ze względu na brak punktów orientacyjnych. Gęsta szata roślinna ogranicza widoczność i może wprowadzać w błąd nawet doświadczonych turystów górskich.
Narciarstwo biegowe jako alternatywny sposób odkrywania okolicy
W ostatnich latach na stokach Dziamery wytyczono trasę dla narciarzy biegowych. Zimowe szlaki umożliwiają dotarcie w rejony normalnie niedostępne dla turystów pieszych. Narciarstwo biegowe otwiera nowe możliwości eksploracji tego zalesionego masywu. Trasy narciarskie przebiegają urokliwymi dróżkami leśnymi oraz łąkami z pięknymi panoramami na pasma Beskidu Niskiego. System szlaków umożliwia dotarcie na nartach do ciekawych miejsc wyludnionych wiosek łemkowskich, starych cmentarzy oraz cerkwi.
Historia pasterska i ślady dawnego zagospodarowania Dziamery
Na południowo-zachodnich stokach Dziamery, na wysokości około 680 m n.p.m., znajduje się historyczna studnia pasterska. Źródło zostało starannie ocembrowane kamieniami i częściowo nakryte kamienną pokrywą. Na pokrywie widnieje napis wykonany cyrylicą z nazwiskami (obecnie już nieczytelnymi) oraz datą „1935”. To cenny zabytek dokumentujący dawne wykorzystanie tego obszaru przez miejscową ludność.
Studnia stanowi pamiątkę po czasach, gdy cały masyw był w znacznej części pokryty łąkami i pastwiskami. Teren intensywnie wypasany był przez miejscowych Łemków, którzy prowadzili tutaj gospodarstwo pasterskie. Obecność studni potwierdza systematyczne wykorzystanie wysokogórskich terenów do celów hodowlanych. Łemkowska społeczność pozostawiła trwały ślad w krajobrazie tego regionu, choć dzisiaj większość pamiątek ich dawnego życia została pochłonięta przez las.
Wieża triangulacyjna i zmiany krajobrazowe
Jeszcze na początku lat osiemdziesiątych XX wieku na wierzchołku Dziamery stała niewielka wieża triangulacyjna. Konstrukcja służyła celom geodezyjnym w ramach krajowej sieci triangulacyjnej. Wieże tego typu składały się z dwóch oddzielnych konstrukcji: pomostu dla obserwatora oraz stanowiska dla instrumentu teodolitowego. Dzięki podniesieniu miejsca obserwacji umożliwiały wykonanie pomiarów punktów odległych o dziesiątki kilometrów.
Usunięcie wieży triangulacyjnej oznaczało koniec pewnej epoki w historii tego szczytu. Obecnie na miejscu dawnej konstrukcji nie ma żadnych śladów jej istnienia. Zalesienie wierzchołka postępowało systematycznie po zaprzestaniu gospodarki pasterskiej. Las odzyskał tereny niegdyś wykorzystywane przez człowieka, zmieniając całkowicie charakter krajobrazowy tego obszaru.
Może Cię także zainteresować:
Praktyczne wskazówki dla amatorów dzikiej eksploracji
Planowanie wyprawy na Dziamerę wymaga starannego przygotowania ze względu na brak oficjalnych szlaków:
- podstawowym wyposażeniem powinna być mapa topograficzna oraz kompas lub urządzenie GPS;
- warto również zapoznać się z przebiegiem żółtego szlaku pieszego łączącego Bartne z Banicą, który przebiega przez wschodnie zbocza wzgórza. Od tego szlaku prowadzi na szczyt nieoznaczona ścieżka, która może służyć jako punkt orientacyjny.
Bezpieczeństwo eksploracji wymaga informowania osób trzecich o planowanej trasie oraz przewidywanym czasie powrotu. Gęste zalesienie ogranicza zasięg telefonów komórkowych, dlatego komunikacja może być utrudniona. Najlepszym okresem na eksplorację jest sezon zimowy, gdy trasy narciarskie ułatwiają orientację w terenie. Alternatywą jest skorzystanie z usług przewodnika znającego lokalne szlaki oraz historię tego fascynującego obszaru Beskidu Niskiego.
Fot. Główne: Henryk Bielamowicz via Wikipedia, CC BY-SA 4.0
