Magura Wątkowska. Najpiękniejsze trasy, punkty widokowe i praktyczne porady.

Charakterystyka Pasma Magury Wątkowskiej w Beskidzie Niskim

Pasmo Magury Wątkowskiej jest jednym z najważniejszych i najbardziej rozległych w Beskidzie Niskim. Ciągnie się na długości niemal 20 kilometrów, tworząc wyraźny grzbiet dominujący nad okolicznymi dolinami. Jego najwyższym wzniesieniem jest Wątkowa, sięgająca 846 m n.p.m. Prawie całe pasmo znajduje się w granicach Magurskiego Parku Narodowego, co gwarantuje ochronę jego unikalnej przyrody. Charakterystyczna dla tego obszaru jest bujna roślinność i gęste zalesienie, które nadają mu dziki, pierwotny charakter, ceniony przez poszukiwaczy autentycznych górskich doświadczeń z dala od popularnych kurortów.

Budowa geologiczna masywu opiera się na fliszu karpackim, czyli naprzemiennie ułożonych warstwach piaskowców i łupków. Ta struktura wpływa na rzeźbę terenu, tworząc łagodne stoki i zaokrąglone grzbiety, typowe dla Beskidu Niskiego. Szata roślinna zdominowana jest przez żyzną buczynę karpacką, prastary las bukowo-jodłowy, który w wyższych partiach tworzy gęste i mroczne knieje. Świat fauny jest niezwykle bogaty. Na terenie Magury Wątkowskiej bytują największe polskie drapieżniki: niedźwiedzie brunatne, wilki oraz rysie. Spotkać tu można również jelenie, sarny i dziki, a także rzadkie gatunki ptaków, jak orlik krzykliwy.

Rezerwaty przyrody i unikalne formacje skalne na Magurze Wątkowskiej

Na północnych stokach Magury Wątkowskiej, w pobliżu szczytu Kornuty (830 m n.p.m.), znajduje się rezerwat przyrody nieożywionej Kornuty. Został on utworzony już w 1953 roku w celu ochrony fantazyjnych form skalnych, zbudowanych z gruboziarnistego piaskowca magurskiego. Na obszarze rezerwatu można podziwiać liczne ostańce, ambony i grzyby skalne, których wysokość dochodzi do kilkunastu metrów. Skały te są efektem wielowiekowej erozji, która ukształtowała je w niezwykłe formy. Rezerwat chroni również fragment starodrzewu bukowo-jodłowego, który stanowi cenne siedlisko dla wielu organizmów leśnych.

Innym miejscem o wyjątkowych walorach przyrodniczych jest rezerwat Diabli Kamień, położony niedaleko miejscowości Folusz. Jego główną atrakcją jest potężna grupa ostańców skalnych, z których największy osiąga ponad 20 metrów wysokości i 100 metrów obwodu. Zbudowane z piaskowca ciężkowickiego skały charakteryzują się oryginalną rzeźbą i licznymi szczelinami oraz jaskiniami.

Główne szlaki turystyczne prowadzące na grzbiet Magury Wątkowskiej

Przez całą długość grzbietu Magury Wątkowskiej przebiega Główny Szlak Beskidzki, oznaczony kolorem czerwonym. Jest to najważniejsza i najdłuższa trasa w polskich górach, a jej fragment w tym paśmie uchodzi za jeden z bardziej klimatycznych. Szlak wprowadza w samo serce dzikiej puszczy karpackiej, prowadząc wędrowców przez kolejne kulminacje, w tym najwyższą Wątkową. Przejście tego odcinka dostarcza niezapomnianych wrażeń, choć wymaga dobrej kondycji. Szlak jest miejscami słabo oznakowany i bywa bardzo błotnisty, zwłaszcza po opadach deszczu, co stanowi dodatkowe wyzwanie dla turystów.

Jednym z najpopularniejszych wariantów dotarcia na główny grzbiet jest zielony szlak rozpoczynający się w Foluszu. Trasa ta prowadzi początkowo wzdłuż potoku Kłopotnica, mijając po drodze wspomniany rezerwat Diabli Kamień. Dalej ścieżka wznosi się stromo przez gęsty las bukowy, by po około dwóch godzinach dotrzeć na grzbiet Magury Wątkowskiej w okolicy przełęczy między Wątkową a Kornutami. Szlak ten jest stosunkowo krótki, ale intensywny ze względu na znaczne przewyższenie. Stanowi doskonałą propozycję na kilkugodzinną, satysfakcjonującą wycieczkę dla osób o przeciętnej kondycji fizycznej.

Alternatywne i mniej uczęszczane ścieżki na Magurę Wątkowską

Dla osób ceniących sobie spokój i poszukujących mniej oczywistych dróg interesującą alternatywą jest żółty szlak z miejscowości Bartne. Prowadzi on na główny grzbiet od strony południowej, przechodząc przez teren rezerwatu Kornuty. Dzięki temu turyści mają okazję podziwiać niezwykłe formacje skalne z bliska. Trasa jest łagodniejsza niż podejście z Folusza, ale równie malownicza. 

Bartne to dawna wieś łemkowska z zachowaną drewnianą cerkwią, co dodaje wycieczce dodatkowego, kulturowego wymiaru. Wybierając ten wariant, można połączyć górską wędrówkę z poznawaniem bogatej historii regionu.

Najciekawsze punkty widokowe i atrakcje w okolicy Magury Wątkowskiej

Pasmo Magury Wątkowskiej jest niemal w całości porośnięte gęstym lasem, co sprawia, że znalezienie rozległych panoram widokowych bezpośrednio z głównego grzbietu jest trudne:

• Sam szczyt Wątkowej jest zalesiony i nie oferuje widoków. Jednak na trasie Głównego Szlaku Beskidzkiego pojawiają się nieliczne prześwity i polany, z których można podziwiać fragmenty krajobrazu Beskidu Niskiego;
• Aby zobaczyć pełną panoramę, warto wybrać się na pobliski szczyt Ferdel (648 m n.p.m.), na którym znajduje się drewniana wieża widokowa. Z jej szczytu roztacza się imponujący widok na całe pasmo i otaczające je doliny.

Oprócz walorów przyrodniczych Magura Wątkowska skrywa liczne ślady burzliwej historii. Na jej stokach i w okolicznych dolinach znajdują się cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej, będące niemymi świadkami ciężkich walk, jakie toczyły się tu w 1915 roku. Najbardziej znany to cmentarz nr 58 na Magurze, zaprojektowany przez Dušana Jurkoviča. Wędrując po paśmie, można natknąć się również na pozostałości dawnych łemkowskich wsi, przydrożne kamienne krzyże i kapliczki. Te elementy krajobrazu kulturowego tworzą unikalny klimat i przypominają o wieloetnicznej przeszłości tych ziem, przerwanej przez powojenne wysiedlenia.

Planowanie wycieczki i praktyczne wskazówki dla turystów

Wędrówkę po paśmie Magury Wątkowskiej można planować o każdej porze roku, jednak warunki na szlakach znacznie się różnią. Wiosną i jesienią należy przygotować się na duże błoto, dlatego solidne, nieprzemakalne obuwie jest absolutną podstawą. Lato to idealny czas na długie przejścia, choć upały w gęstym lesie mogą być męczące. Zima jest najbardziej wymagająca – szlaki są często nieprzetarte, a pokrywa śnieżna może być głęboka. Niezbędny jest wtedy odpowiedni sprzęt, taki jak rakiety śnieżne czy raki. Niezależnie od pory roku, kluczowe jest posiadanie mapy i kompasu oraz zapasu wody i jedzenia.

Jako bazę wypadową w rejon Magury Wątkowskiej najlepiej wybrać jedną z okolicznych miejscowości. Folusz, Bartne, Krempna czy Gładyszów oferują zaplecze noclegowe w postaci gospodarstw agroturystycznych i pensjonatów. Dojazd transportem publicznym w głąb Beskidu Niskiego jest ograniczony, dlatego najwygodniejszym rozwiązaniem jest własny samochód. Przed wyruszeniem na szlak warto odwiedzić Ośrodek Edukacyjny Magurskiego Parku Narodowego w Krempnej, gdzie można uzyskać aktualne informacje o stanie tras, warunkach pogodowych oraz zakupić mapy i wydawnictwa poświęcone regionowi.

Fot. Główne: Henryk Bielamowicz via Wikipedia, CC BY-SA 4.0