Dzielec w Beskidzie Niskim – informacje, szlaki turystyczne, atrakcje

Położenie i charakterystyka głównego szczytu Dzielca

Dzielec wznosi się w zachodniej części Beskidu Niskiego, tworząc część głównego grzbietu wododziałowego Karpat. Szczyt osiąga wysokość 792 m n.p.m. i stanowi punkt strategiczny w tym rejonie gór. Masyw górski powstał w miejscu, gdzie grzbiet wododziałowy zmienia pod kątem prostym kierunek z północno-zachodniego na północno-wschodni. Ta charakterystyczna lokalizacja sprawia, że wzniesienie pełni rolę naturalnego punktu orientacyjnego w terenie. Przez szczyt przebiega granica pomiędzy Polską a Słowacją.

Wierzchowina szczytowa charakteryzuje się płaskim ukształtowaniem i niezbyt rozległym obszarem. Na szczycie znajduje się trójnóg triangulacyjny, który służy celom geodezyjnym. Stoki masywu wykazują średnią stromość, przy czym północne i zachodnie części są mocniej rozczłonkowane dolinami tutejszych potoków. Południowe zbocza prezentują się natomiast jako znacznie gładsze i bardziej jednolite. Ta różnorodność ukształtowania terenu wpływa na atrakcyjność turystyczną całego obszaru. Szczyt leży w odległości około 3 kilometrów od malowniczych wypoczynkowych wsi Tylicz oraz Izby. Stanowią one doskonałą bazę wypadową do eksplorowania regionu.

Szlaki turystyczne prowadzące przez Dzielec w Beskidzie Niskim

Przez szczyt Dzielca w Beskidzie Niskim przebiegają dwa główne znakowane szlaki turystyczne o różnych kolorach:

• polski szlak zielony prowadzi trasą Wysowa – Przełęcz Pułaskiego – Lackowa – Przełęcz Beskid nad Izbami – Dzielec – Krynica. Ta trasa stanowi część dłuższego systemu szlaków łączących różne rejony Beskidu Niskiego. Szlak umożliwia dotarcie na szczyt zarówno od strony wschodniej, jak i zachodniej;
• słowacki szlak czerwony biegnie ściśle wzdłuż granicy państwowej. Ten szlak ma szczególne znaczenie dla turystów zainteresowanych wędrówkami transgranicznymi.

Szlak zielony stanowi popularną trasę wśród turystów odwiedzających ten rejon. Trasa rozpoczyna się w miejscowości Mrokowce, która jest przysiółkiem Tylicza. Podejście na szczyt zajmuje około godziny i prowadzi początkowo przez malownicze łąki. Dalszy fragment szlaku wiedzie przez zróżnicowane tereny leśne z przewagą modrzewi. Końcowy odcinek trasy prowadzi przez bardziej strome partie terenu. Na samym szczycie szlak łączy się z czerwonym szlakiem granicznym. Z tego miejsca możliwe jest kontynuowanie wędrówki w kierunku Lackowej lub powrót alternatywną trasą.

Połączenia z innymi szlakami w regionie

Dzielec stanowi ważny węzeł komunikacyjny w systemie szlaków turystycznych Beskidu Niskiego. Z tego miejsca możliwy jest dostęp do najwyższego polskiego szczytu tego pasma. Trasa z Dzielca na Lackową prowadzi czerwonym szlakiem granicznym przez Przełęcz Beskid. To połączenie umożliwia zdobycie dwóch znaczących szczytów podczas jednej wyprawy. Szlak z Dzielca prowadzi również w kierunku Przełęczy Pułaskiego, skąd można kontynuować wędrówkę do innych części Beskidu Niskiego. System tras oferuje możliwość planowania wycieczek o różnym stopniu trudności i długości.

Walory krajobrazowe i punkty widokowe w okolicy Dzielca

Z polan szczytowych Dzielca roztacza się rozległa panorama na okoliczne pasma górskie. Widok obejmuje zachodni kierunek w stronę Huzarów oraz położoną w głębi grupę Jaworzyny Krynickiej. Południowa perspektywa oferuje przepiękne ujęcia kotliny Tylicza, a wschodnia część panoramy sięga w kierunku Lackowej i słowackiego Busova. Te różnorodne kierunki widokowe sprawiają, że szczyt stanowi doskonały punkt obserwacyjny. Polany szczytowe po stronie polskiej sięgają aż po najwyższy punkt wzniesienia. Dawniej obszary te wykorzystywano jako pastwiska przez PGR w Mochnaczce Niżnej.

Stoki po stronie słowackiej są całkowicie zalesione, co kontrastuje z polską częścią pokrytą łąkami. Ta różnica w zagospodarowaniu terenu tworzy interesujący krajobraz widoczny z różnych punktów obserwacyjnych. Polskie zbocza charakteryzują się obecnością licznych polan i łąk, które zwiększają atrakcyjność widokową całego rejonu. Zróżnicowanie roślinności na różnych stokach wynika z odmiennych tradycji gospodarowania ziemią po obu stronach granicy. Obecność otwartych przestrzeni umożliwia podziwianie panoram bez przeszkód ze strony wysokiej roślinności.

Praktyczne informacje dla turystów

Dojazd do punktów startowych szlaków prowadzących na główny Dzielec możliwy jest z kilku miejscowości:

• najbardziej popularne punkty startowe to Mrokowce, będące przysiółkiem Tylicza, oraz wieś Izby. W Mrokowcach brakuje wyznaczonego parkingu, ale można zostawić samochód przy skręcie z głównej drogi. Do wsi Izby najwygodniej jest dotrzeć własnym transportem, choć teoretycznie możliwy jest dojazd autobusami PKS przez kilka przesiadek. W Izbach znajduje się parking przy skręcie na Bieliczną;
• czas potrzebny na wejście na główny Dzielec z Mrokowców wynosi około godziny. Trasa nie jest technicznie trudna, ale wymaga odpowiedniej kondycji fizycznej ze względu na różnice wysokości. Szlak na niektórych odcinkach może być zarośnięty, ale nie stanowi to poważnej przeszkody dla doświadczonych turystów;
• warto zabrać ze sobą mapę turystyczną i kompas lub urządzenie GPS. Odpowiednie obuwie turystyczne jest niezbędne ze względu na różnorodność nawierzchni szlaku. W okresie jesienno-zimowym zalecane są dodatkowe środki ostrożności ze względu na możliwość oblodzenia na niektórych fragmentach trasy.

Planowanie wypraw i bezpieczeństwo

Jak wspomniano wcześniej, wycieczki na Dzielec można łączyć ze zdobyciem innych szczytów w regionie – szczególnie Lackowej. Taka kombinacja wymaga jednak odpowiedniego planowania ze względu na zwiększoną długość trasy i czas potrzebny na przejście. Osoby planujące połączenie obu szczytów powinny obiektywnie ocenić swoją kondycję i doświadczenie górskie. Zalecane jest wyruszenie wcześnie rano, aby uniknąć powrotu po zmroku. W przypadku niekorzystnych warunków pogodowych warto rozważyć skrócenie trasy lub rezygnację z wyprawy.

Fot. Główne: Mach240390 via Wikipedia, CC BY 4.0